Circulariteit en haar invloed op bouwmaterialen

1 januari 1

Wat houdt circulariteit in voor gebouwen & bouwproducten?Onze Manager in duurzaamheid & PR, Magdalini Psarra, deelt enkele inzichten over circulariteit in de bouw en welke materialen je het beste kan kiezen voor je nieuwe bouwproject.

Circulaire economie voor betere bouwprestaties

Upcycling proces

Onze Manager in duurzaamheid & PR, Magdalini Psarra, deelt enkele inzichten over circulariteit in de bouw en vertelt welke materialen je het beste kan kiezen voor je nieuwe bouwproject. (2)

Bovendien veroorzaken gebouwen aanzienlijke hoeveelheden afval, zelfs 40% van het geproduceerde vaste stadsafval (3) en wordt slechts 20-30% van het bouw- en sloopafval (BSA) gerecycled of hergebruikt, wat vaak te wijten is aan slecht ontwerp en gebrek aan informatie over de bouwmaterialen. (4)

Van lineaire naar circulaire modellen

De traditionele lineaire economische benadering is gebaseerd op de principes van het model take-make-use, waarbij de toevoer van grondstoffen uit de bouwsector tot enorme uitstoot en afval leidde. Er is dan ook dringend behoefte om een meer circulaire aanpak toe te passen die de uitstoot en het afval helpt verminderen. Deze volgt het principe van reduce-remake-recycle dat vergelijkbaar is met de manier waarop de natuur en het biologisch systeem werken.

Een circulaire economie berust op drie principes:

  1. Producten zo ontwerpen en maken dat er geen afval en vervuiling is.
  2. Grondstoffen en materialen blijven herbruikbaar.
  3. De natuur en omgeving wordt zo min mogelijk aangetast en altijd hersteld.

Producten zo ontwerpen en maken dat er geen afval en vervuiling is  

Dit eerste principe kan op verschillende manieren verwezenlijkt worden. Je kan bijvoorbeeld kiezen voor producten met een lage ecologische voetafdruk, producten die geen giftige stoffen bevatten en het milieu niet ernstig belasten. Het zou ook kunnen gaan over het ontwerp van het gebouw en de materialen ervan. Ze moeten flexibel en modulair zijn, zodat ze gemakkelijk uit elkaar gehaald en gedemonteerd kunnen worden om binnen dezelfde of een andere functie gebruikt te worden. Dit betekent dat producten gemakkelijk gerecycled moeten kunnen worden als ze niet hergebruikt worden en, nog beter, geupcycled om materialen en producten te creëren met een meerwaarde. Het kan ook te maken hebben met de inhoud van de materialen en het streven naar een zo hoog mogelijk gerecycled gehalte, wat inhoudt dat de producten en systemen het gebruik van primaire grondstoffen verminderen met het doel er zoveel mogelijk secundaire materialen in op te nemen.

Grondstoffen en materialen blijven herbruikbaar

Bij het tweede principe gaat het erom producten, onderdelen en materialen op hun maximale rendement en gebruikswaarde te houden. Dit aspect betreft twee van onze sleutelaspecten: duurzaamheid en en een langdurige levenscyclus.

Duurzaamheid van de bouwmaterialen in de gebouwde omgeving heeft betrekking op het belang van de keuze van materialen en producten met een lange levensduur. Het mag niet aftakelen, noemenswaardig veel onderhoud nodig hebben of vervangen worden. Als een product duurzaam is, verbruikt het minder energie en is het rendabeler voor het gebouw.

Een langdurige levenscyclus omvat de mogelijkheden aan het eind van die cyclus van de gebruikte materialen. Het is erg belangrijk materialen te kiezen die gemakkelijk gerecycled kunnen worden als ze niet hergebruikt worden of, nog beter, geupcycled om materialen en producten van meerwaarde te maken.

Als je naar de inhoud van de materialen kijkt, is het belangrijk dat de gekozen producten een zo hoog mogelijk gerecycled gehalte hebben om het gebruik van primaire grondstoffen zo veel mogelijk te beperken. 

De voordelen van deze aanpak zijn: een lagere CO2 uitstoot, minder grondstoffen en een lager energieverbruik. Een ander belangrijk voordeel is ook dat je geen rekening hoeft te houden met reparatie- of renovatiekosten, noch met de kosten van grondstoffen.

De natuur en omgeving wordt zo min mogelijk aangetast en altijd hersteld

Het derde en laatste principe gaat over het regenereren van natuurlijke systemen. Het kan zijn dat je gebouwen maakt en ontwerpt die passief en bioklimatisch zijn, waarbij het ontwerp ernaar moet streven "biofiel" te zijn dat het welzijn van de bewoners voorop stelt.

 Geïnspireerd door Edward O. Wilson's hypothese dat mensen een inherente behoefte aan de natuur hebben, probeert Biophilic Design onze verbinding met de natuurlijke omgeving te versterken. Biophilic design integreert natuurlijke elementen in het ontwerp van de werkplek, die kunnen bestaan uit: toegang tot natuurlijk licht, natuurlijke kleuren, patronen en texturen. In dat verband is de keuze van materialen die het natuurlijk licht versterken en een goede akoestiek en binnenklimaat garanderen, van groot belang. Het regenereren van natuurlijke systemen kan ook andere dingen betreffen, zoals hoe het product aan het eind van zijn levensduur weer in het milieu terugvloeit.

Leer hier meer over het omzetten van afval in waardevollere producten: hier afval omzetten in waardevollere producten:

Waarom is het belangrijk?  

Het is nog nooit zo belangrijk geweest om gebouwen te ontwerpen voor de circulaire economie. Want de bouwsector zorgt voor de afvoer van 1-2 miljard ton afval, oftewel een derde van het totale afval dat wereldwijd gestort wordt, en dat is iets wat we serieus moeten nemen.

 

Bij ons draait alles om de circulaire economie en om het minimaliseren van uitstoot en afval van het take-make-dispose-model dat je doorgaans in de bouwindustrie aantreft. Onze akoestische oplossingen bestaan voor 29% tot 64% uit gerecycled materiaal en we gebruiken geen schaarse grondstoffen.

Na plaatsing kunnen we de uitsparingen verzamelen en recyclen, en datzelfde geldt voor onze roosters en akoestische plafondoplossingen wanneer hun levenscyclus ten einde loopt. We maken van onze producten steeds weer nieuwe duurzame oplossingen zonder de kwaliteit aan te tasten of ze te downcyclen tot andere producten van een lagere waarde.

Waardoor zijn Rockfon producten circulair?

Door naar de bovenstaande definitie van Ellen Mac Arthur te kijken kunnen we constateren dat we aan alle drie de criteria voor een circulair product voldoen.

We minimaliseren afval en vervuiling tijdens de hele levenscyclus van steenwol, we houden het product lang in gebruik en we regenereren natuurlijke systemen.

Tijdens de fabricage upcyclen we afval van andere industrieën en geven we deze materialen een nieuw leven, zodat ze niet langer naar de stortplaats gaan. Onze steenwolproducten zijn gemaakt van tot wel 50% aan gerecycleerde materialen. Bovendien gebruiken we geen schaarse grondstoffen, ook niet van andere industrieën en geen van onze fabrieken stuurt steenwolafval naar de stortplaats. Basalt is een onuitputtelijke grondstof: elk jaar produceert de aarde 38.000 keer meer vulkanisch gesteente dan ROCKWOOL in één jaar gebruikt.

Tijdens de plaatsing bieden we de mogelijkheid om het snijafval van de steenwol te recyclen door het terug naar onze fabrieken te brengen. Daardoor blijft het product lang in omgang en behoudt het dezelfde technische eigenschappen en functies als op de dag dat van installatie. Steenwollen tegels en roosters kunnen opnieuw gebruikt worden en hebben dus een tweede of zelfs derde levenscyclus. Tijdens hun nuttige levensduur kunnen akoestische oplossingen van steenwol gemakkelijk gedemonteerd worden en steeds opnieuw gerecycled worden zonder dat de kwaliteit achteruit gaat en niet, bijvoorbeeld, gedowncycled worden tot andere producten met een lagere waarde.

Bij Rockfon houden we de cirkel gesloten, want we bieden een recycledienst aan in veel Europese landen waar we actief zijn. Wij steunen onze klanten door onze plafondtegels terug te brengen naar onze gevestigde partnerschappen met afvalverwerkingsbedrijven. Wij zijn jouw partner in duurzaamheid. We recyclen het steeds opnieuw om gebouwen te creëren die efficiënter, gezonder en duurzamer zijn.

Download onze brochure over recycling hier:

Download hier onze brochure met daarin "8 feiten over de circulaire economie van steenwollen plafondtegels":

 

References: 

(1) OECD, Working party on resource productivity and waste: a policy study on the sustainable use of construction materials (2015) p. 4)    

(2) p. 14; International Resource Panel, The weight of cities (2018) 

(3) World Bank, What a waste: a global review of solid waste management (2012) p. 16 

(4) Ellen MacArthur Foundation, Towards the circular economy (2013) p. 16; M. Honicet et al., Data- and stakeholder-management framework for the implementation of BIM-based material passports, Journal of Building Engineering (2019) ).