De architectonische impact van een gewelfd plafond op het interieurdesign en het comfort in een ruimte mag niet onderschat worden. Door het ontwerp wordt de illusie van ruimte, openheid en grootsheid gecreëerd en is een betere luchtcirculatie mogelijk voor meer comfort in de binnenruimte. Dat komt nog vóór de pluspunten van eigentijdse klimaatregeling.
Tegenwoordig vinden we gewelfde plafonds terug in het interieurontwerp van talloze ruimten, te beginnen in woonhuizen en verder in commerciële, medische en zelfs winkelruimten.
Lees meer informatie over gewelfde plafonds en waarom ze een gunstige effect kunnen hebben op het ontwerp.
Soorten gewelfde plafonds
Er zijn verschillende soorten gewelfde plafonds die je kunt opnemen in een moderne commerciële en residentiële vormgeving. Onder gewelfde plafonds verstaan we per definitie een boogvormig plafond. Maar in de actuele praktijk kan elk verhoogd plafond, zelfs zonder boog, als zodanig worden gedefinieerd. Er zijn een paar basisvarianten van gewelfde plafonds waaruit je kunt kiezen als je overweegt ze toe te voegen aan een ruimte of een plat plafond te transformeren. Moderne gewelfde plafonds zijn gemaakt met een hyperbolische parabool. Dit is een oppervlak met zowel holle als bolle vormen op verschillende assen. Hieronder geven we meer informatie over specifieke soorten gewelfde plafonds.
- Gedeeltelijk gewelfd plafond: bij dit plafondontwerp maakt een standaard plafond deel uit de ruimte met daarnaast een gewelfd ander deel. Als beperkingen een volledig gewelfd plafond in een ruimte in de weg staan, kun je een visueel aantrekkelijk gewelfd plafond toevoegen door het in de helft van de ruimte of een deel ervan op te nemen. Dit is ideaal voor gebouwen met twee verdiepingen, omdat je een soort overgang kunt creëren waarbij de ene verdieping verbinding maakt met de lager gelegen etage.
- Tongewelf: dit type gewelfd plafond, ook wel wagengewelf of tunnelgewelf genoemd, wekt de illusie van de gebogen vorm van een huifkar. Het is meestal een cirkelvormige curve die een halve cilinder vormt. Het wordt gevormd door het doortrekken van een paar curven of een enkele curve. Dit wordt gezien als de eenvoudigste vorm van een gewelfd plafond.
- Dubbel gewelfd plafond: ook wel bekend als een dubbel tongewelf, liesgewelf of geleed gewelf, is een type dat ontstaat door het kruisen van de rechte hoeken van twee tongewelven. Er zijn bogen mogelijk die afgerond of spits zijn met een dubbel gewelf. Dit wordt gezien als een voordelig ontwerp tegenover sommige typen bogen, omdat het kosteneffectiever is op het gebied van arbeids- en materiaalkosten.
- Gothisch gewelfd plafond: dit type gewelf wordt officieel een geribbeld of ribgewelf genoemd. Het is een architectonisch ontwerpkenmerk dat een grote ruimte overspant zoals zichtbaar is in een kerkschip. Er zijn variaties bekend uit de Byzantijnse, Romeinse, Islamitische, Romaanse en vooral Gotische architectuur, vandaar de naam. Een gotisch gewelfd plafond wordt gevormd door het creëren van een raamwerk van diagonale of gekruiste boogribben. Door deze ontwerptruc konden gotische kathedralen worden voorzien van grote ramen met dunne, hoge muren.
Voordelen van gewelfde plafondontwerpen
Met een historisch erfgoed dat eeuwenlang een sleutelrol speelde in veel van de beroemdste historische gebouwen, mag het geen verrassing heten dat gewelfde plafonds nog steeds intensief worden toegepast om de meest elegante en luxueuze moderne ruimtes te creëren. Hieronder noemen we maar een paar voordelen van dit soort plafonds.
- De ruimtelijke illusie: we streven allemaal naar meer ruimte, dat is de menselijke natuur. Gelukkig kun je door de inbouw van gewelfde plafonds in je winkel of restaurant de illusie van ruimte of grootsheid creëren. Het zorgt ervoor dat de ruimte luchtig en licht aanvoelt, zonder dat er ook maar een vierkante centimeter extra ruimte nodig is. Gewelfde plafonds zijn ideaal voor een kleine ruimte die "larger than life" moet lijken, maar die weinig beschikbare ruimte heeft. Een hoog plafond geeft bezoekers of het winkelpubliek het gevoel dat hij of zij alle ruimte van de wereld heeft.
- Natuurlijke lichtinval: gewelfde plafonds zorgen voor meer ramen, die het natuurlijke buitenlicht als het ware in de ruimte binnenhalen. Dit betekent dat je minder afhankelijk bent van kunstlicht in de winkel- of restaurantruimte. Natuurlijk moet je nog steeds rekening houden met het algehele verlichtingsontwerp voor de nacht of bij bewolkt weer. Op heldere, zonnige dagen profiteer je echter van natuurlijke lichtinval, wat het beste type licht is! Een gewelfd plafond biedt ook de mogelijkheid om lichtkoepels of dakramen te installeren, waardoor er nog meer natuurlijk licht in de ruimte kan stromen.
- Neemt beklemming weg: een van de nadelen van een drukke winkelruimte of restaurant is dat het er benauwd en warm kan aanvoelen, vooral in de zomer bij hoge buitentemperaturen en als de airconditioning moeite heeft om het koel te houden. Gelukkig laten gewelfde plafonds de warmte in de lucht opstijgen, waardoor er voor de aanwezigen een luchtig gevoel ontstaat en de ruimte koeler en minder benauwd aanvoelt. In het algemeen is het gewoon prettig als al die warme lucht hoog boven hun hoofd opstijgt in plaats van te blijven hangen.
- Architectonisch belang en fraaie designelementen: hoewel er niets mis is met een eenvoudig plafond zonder esthetische ambities, is een extra architectonische accent met een verbazingwekkend plafondontwerp een geweldige manier om spanning, sfeer en uitstraling aan een ruimte te geven. Je kunt een onopvallend, saai vertrek direct omtoveren in een opmerkelijke ruimte met het juiste type gewelfd plafond.
Het isoleren van een gewelfd plafond
Het feit dat je in een ontwerp gewelfde plafonds wilt opnemen, betekent nog niet dat je niet hoeft na te denken over de isolatie van zo’n plafond. Isolatie is namelijk uiterst belangrijk om de ruimte tussen het plafond en het dak te beschermen tegen schimmelvorming en om ongeconditioneerde of onverwarmde lucht buiten de geconditioneerde ruimte te houden. Een van de opvallende nadelen van gewelfde plafonds is dat ze goede isolatie en verwarming nodig hebben. Hoewel ze het pluspunt hebben dat een ruimte koel blijft door de opstijgende warmte, kan het om dezelfde redenen moeilijk zijn om een ruimte met gewelfde plafonds warm en behaaglijk te houden bij ijzig winterweer.
Gelukkig zorgt het installatie van het juiste soort isolatiemateriaal ervoor dat de ruimte correct wordt afgedicht en aangenaam blijft, welk weer het ook is.
Hoe zit het met de akoestiek?
Naast problemen met de temperatuurregeling in de winter, is een andere veel voorkomende klacht over mooie gewelfde plafonds dat ze de neiging hebben geluid te weerkaatsen en te versterken in de ruimte. Dit is vooral een probleem in openbare gelegenheden waar veel gesprekken worden gevoerd, zoals in restaurants. Daarom is het belangrijk om bij de wens naar gewelfde plafonds potentiële akoestische problemen tegen te gaan door het gebruik van een geluidsabsorberende akoestisch plafond.
