"Is lawaai het nieuwe mee-roken?" - Hoe wordt dit benaderd in gebouwcertificeringen?

Pascal presenteerde onlangs, op een belangrijke internationale conferentie over duurzame bouwprojecten (Beyond2020), een analyse van de specifieke akoestische vereisten voor open kantoren. Kantoortuinen vormen het grootste bouwsegment voor groene bouwprojecten.

De analyse vergelijkt de kwantitatieve vereisten zoals nagalmtijd en absorptiegebied in 4 normeringen (DGNB, WELL, BREEAM en LEED) met 8 nationale bouwvoorschriften in Europa. Aangezien de meeste bouwvoorschriften alleen in de nationale taal bestaan, zijn dergelijke grondige vergelijkingen uniek.

Hmm, is geluidshinder de volgende grote volksgezondheidscrisis?

De certificeringsregelingen voor gebouwen zijn uitgebreid en bestrijken zowel de milieueffecten tijdens de bouw en exploitatie van het gebouw, als de invloed van het gebouw op de huurders. De aandacht vestigen op de kwaliteit van het binnenklimaat, en dus op het welzijn van de gebruikers. Dit houdt in dat de invloed van een gebouw op alle 5 de menselijke zintuigen moet worden geëvalueerd. Het gehoor, en daarmee de akoestiek, kan gemakkelijk over het hoofd worden gezien, maar storend geluid kan ons lichaam op meer manieren beïnvloeden dan we ons misschien realiseren.

Overal ter wereld is er geluid en helaas ook lawaai. Uit een enquête onder de inwoners van de EU is gebleken dat 80% van de ondervraagden van mening is dat lawaai hun gezondheid enigszins of in hoge mate beïnvloedt ^[1].

In 1905 schreef Nobelprijswinnaar en bacterioloog Robert Koch: "Er komt een dag waarop de mens lawaai net zo onverbiddelijk zal moeten bestrijden als cholera en de pest."

Nu, 115 jaar later, is blootstelling aan lawaai het nieuwe roken ^[2][3]. We weten allemaal hoe tweedehands rook van tabak onze gezondheid beïnvloedt. Het veroorzaakt kanker, hartziekten en cardiovasculaire aandoeningen^[4]. En blootstelling aan ongewenst lawaai kan gehoorverlies^[5], tinnitus^[6], hyperacusis^[7], hart- en vaatziekten^[8] maar ook; stress, angst, slapeloosheid, hoge bloeddruk en verhoogde hartslag^[9] veroorzaken. Om al deze redenen is het belangrijk om bewust te zijn van de invloed van lawaai en veiligheidsmaatregelen te nemen voor een goede geluidsreductie.

Verbetering van de akoestische omgeving binnenshuis

We kunnen dus concluderen dat geluidsoverlast een enorme invloed heeft op onze gezondheid en ons dagelijks leven. Maar hoe brengen we ons leven door?  

Ongeveer 38% van ons leven besteden we aan slapen en ongeveer 24% van een gemiddelde werkperiode van 50 jaar aan werken^[10]. En met een wereldwijde levensverwachting van 73 jaar in 2019 en 79 jaar in Europa^[11] werken we gemiddeld zo'n 100.000 uur in ons leven^[12].

Dus als we het akoestische binnenklimaat van de werkplek kunnen verbeteren, kunnen we het leven van mensen veraangenamen. Een gezond binnen- en buitenklimaat is een van de kernthema's de Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling 3 (SDG 3) van de VN:

"Verzeker een goede gezondheid en promoot welvaart voor alle leeftijden".

Effect van het akoestisch binnenklimaat op kantoor

Het gebruik van open kantooromgevingen is anno 2021 heel normaal in een kantoorgebouw. Maar hiermee neemt ook het probleem op gebied van akoestiek toe. Zoals Søren Peter Lund, een senior onderzoeker bij het Deense Nationale Onderzoekscentrum voor de Werkomgeving uitlegt:

"Door het gebrek aan privacy in een open kantoor hebben werknemers het gevoel dat ze voortdurend in de gaten worden gehouden, en de geluiden om hen heen kunnen als een bedreiging en een inbreuk op privacy worden ervaren. In het bijzonder als mensen om je heen praten wordt het erg moeilijk te concentreren. De akoestiek van een ruimte is een van de belangrijkste factoren waarmee rekening moet worden gehouden bij het ontwerpen van ruimten die worden gebruikt voor zowel communicatieve als cognitieve taken"^[13].

In een onderzoek uitgevoerd door de Leesman Index noemt 71% van de kantoormedewerkers lawaai als een cruciaal aandachtspunt op de werkvloer, met een bedroevende tevredenheidsscore van slechts 30%^[14].

Wanneer kantoormedewerkers worden gestoord door het lawaai als gevolg van een slechte akoestiek, probeert 34% een rustiger plek op kantoor te vinden^[15]. Door een werkomgeving met een goede akoestiek te creëren en storende geluidselementen te verminderen, kunnen op kantoor een aantal voordelen worden waargenomen^[16];

• 48% meer focus bij de werknemers
• 51% minder afleiding bij werknemers
• 10% minder fouten
• 27% minder stress

Wanneer je een kantoor aan het inrichten bent is het belangrijk dat de akoestiek van het kantoor feilloos integreert met andere architectonische systemen en het meubilair van het kantoor. Speciale aandacht moet worden besteed aan geluidsbeheersing in kantoortuinen, absorberende materialen, het dempen van witte ruis en aan voldoende ruimte & privacy tussen de werkplekken van de werknemers^[17].

Akoestische voorschriften en aanbevelingen voor kantoorgebouwen

Je zou denken dat, om de akoestiek binnen te verbeteren, elk land zijn eigen nationale normen, voorschriften of aanbevelingen heeft. Maar helaas is dat niet het geval.

Gebouwcertificeringen hebben hun waardebepaling uitgebreid en bestrijken nu zowel de milieueffecten van de bouw en de exploitatie van het gebouw, als de invloed van het gebouw op de gebruiker.

De aandacht vestigen op de kwaliteit van het binnenklimaat, en dus op het welzijn van de gebruikers, betekent dat de invloed van een gebouw op alle 5 de menselijke zintuigen moet worden geëvalueerd. Akoestiek in open kantoren wordt vaak uitgedrukt door de nagalmtijd (RT) in seconden en sinds een paar jaar door de parameters van de internationale norm ISO 3382-3:2012^[18];

• Ruimtelijke afname van spraak (D2,S) in dB
• Afstand die tot afleiding leidt (rD) in meters
• Gemiddelde achtergrondgeluiden (Lp, A, B) in dB
• Geluidsniveau van spraak op 4 meter (Lp, A, s, 4m) in dB
• Privacy afstand (rP) in meter

De nagalmtijd is onvoldoende gebleken om spraakprivacyproblemen aan te pakken, vanwege de tijdelijke aard ervan. Maar de laatste tijd vraagt men zich inmiddels af of de ISO 3382-3:2012 normering wel afdoende is^[19].

Daarom zullen we de nagalmtijd vergelijken van de bestaande nationale normen (tabel 1), en de verschillende normeringen voor milieuvriendelijke gebouwen (tabel 2), omdat diens parameters het meest gebruikt wordt.

Tabel 1: Vergelijking van verschillende nationale normen/voorschriften

Normeringen voor milieuvriendelijke gebouwen

Wereldwijd zijn er bijna 50 zogenaamde Green Building Schemes, maar wij zullen ons concentreren op de vier meest voorkomende[20]; de Leadership in Energy and Environmental Design (LEED), aanwezig in 167 landen, de Building Research Establishment Environmental Assessment Method (BREEAM), aanwezig in 86 landen, de WELL Building Standard™, aanwezig in 60 landen en de German Sustainable Building Council (DGNB), aanwezig in 30 landen.

Tabel 2: Vergelijking van verschillende normeringen

Conclusie

Voor SDG 3: "Verzeker een goede gezondheid en promoot welvaart voor alle leeftijden" is een goed akoestisch binnenklimaat essentieel. Sommige normeringen voor gebouwen zeggen dat ze een bijdrage leveren of zelfs de duurzaamheidsdoelen van SDG3 overtreffen (DNGB, 2018)[21]. Green Building Certification Schemes hebben meer dan 1 miljard m2 gecertificeerd en zullen naar verwachting groeien. Maar de eisen voor ruimteakoestiek in de regelingen zijn vandaag de dag nog geen vereiste en kunnen volledig worden genegeerd. Op basis van de vergelijking is het duidelijk dat de akoestische eisen in de certificatieschema's vaak lager zijn dan die in de nationale normen. Waarom? Worden de kantoorgebouwen te duur door de strengere eisen? Of is het te moeilijk om te voldoen aan alle verschillende nationale normen in de landen waar ze aanwezig zijn? Meer onderzoek is nodig om antwoorden op deze vragen te krijgen. Een suggestie zou kunnen zijn dat de ambitieuze klassen in de ISO- (of EN-) normeringen voor akoestische classificatie van gebouwen de belangrijkste referentie voor regelingen zouden kunnen zijn.

_{[1] WHO Environmental Noise Guidelines for the European Region 2018        https://www.euro.who.int/data/assets/pdf_file/0008/383921/noise-  guidelines-eng.pdf}

_{[2] Fetterman, M. (2018). Noise exposure is becoming ‘the new second-hand smoke.’ The Washington Post, May 12, 2018.}

_{[3] Hearing Health Matters (2018),
https://hearinghealthmatters.org/hearingnewswatch/2018/noise-pollution-new-secondhand-smoke/, April 10, 2018}

_{[4]  Centres for Disease Control and Prevention [CDC  https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/secondhand_smoke/general_facts/index.htm}

_{[5] Mayes Jan L. (2019), Urban noise levels are high enough to damage auditory sensorineural health}

_{[6] WebMD (2019) Medical Reference, reviewed by Minesh Khatri, MD on Nov. 12, 2019
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/understanding-tinnitus-basics}

_{[7]Sharon Goodson, ASHA (2015), MA, CF-A, Palo Alto Medical Foundation and Raymond H. Hull, PhD, Professor of Communicative Disorders and Sciences, Audiology, Wichita State University https://www.asha.org/uploadedFiles/AIS-Hyperacusis.pdf}

_{[8] Münzel T. et al. (2018) Environmental Noise and the Cardiovascular System, Journal of the American College of Cardiology. Volume 71, Issue 6, 13 February 2018}

_{[9] Joy Victory (2019), Healthy Hearing, Oct. 21, 2019, https://www.healthyhearing.com/help/hearing-loss/noise-induced-hearing-loss}

_{[10] Gemma Curtis, Dreams Ltd, Your Life In Numbers, https://www.dreams.co.uk/sleep-matters-club/your-life-in-numbers-infographic/}

_{[11] Max Roser, Esteban Ortiz-Ospina and Hannah Ritchie, October 2019, Life Expectancy, https://ourworldindata.org/life-expectancy}

_{[12] Jessica Pryce-Jones, Book: Happiness at Work: Maximizing Your Psychological Capital for Success,  February 19, 2010}

_{[13] Rockwool Group, The office that sounds as peaceful as it looks, 2018 
https://www.rockwoolgroup.com/our-thinking/urbanization/acoustics/}

_{[14] Leesman Index (2019): The Workplace Experience Revolution Part 2, Second digital edition.}

_{[15] Poly survey (2019), ”All your employees are distracted- The realities of today’s open office and what you can do about it”, Plantronics Global survey of 5.151 office workers across 10 countries.}

_{[16] Sykes, David M., PhD., 2004, “Productivity: How Acoustics Affect Workers’ Performance in Open Areas”}

_{[17] Brian Conway (2017), WBDG The Planning Site, LLC, December 5, 2017 - Whole Building Design Guide®
https://www.wbdg.org/building-types/office-building} 

_{[18] ISO 3382-3:2012 Acoustics, Measurement of room acoustic parameters, Part 3: Open plan offices}

_{[19] Jack Harvie-Clark1, Felix Larrieu1, Cecilie Opsanger2,(2019) 1Apex Acoustics Ltd. UK, 2Multiconsult Norway, ISO 3382-3:}

_{Necessary But Not Sufficient. A New Approach To Acoustic Design for Activity-Based-Working Offices, ICA 2019 Aachen.}

_{[20] Guide to Sustainable Building Certifications, Published by SBi and GXN, August 2018, ISBN 978-87-563-1881-5}

_{[21] DGNB system – New buildings criteria set version 2018, criteria "Acoustic comfort" (SOC1.3)}