Een goede akoestische omgeving maakt mensen bewuster van lawaai

Saki Noguchi (Meiji Universiteit, Japan)
20 januari 2020

Een Japans onderzoek toont aan dat akoestiek een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van onze kinderen en laat zien hoe leerkrachten bewuster kunnen omgaan met geluid in de omgeving. Voor instellingen moet geluidsoverlast dan ook een van de belangrijkste aandachtspunten zijn als ze een gezonde schoolomgeving willen creëren.

Akoestiek voor schoolkinderen

In onze kinderjaren – wanneer de mentale en fysieke groei het grootst is – is het creëren van de juiste leeromgeving essentieel om de verschillende ontwikkelingsfasen te ondersteunen. Veel Japanse kleuterscholen hebben problemen met de akoestiek, waaronder lawaai en nagalm. Omdat er geen bouwkundige normen zijn voor de akoestische prestaties zijn er in veel kleuterscholen geen adequate voorzieningen voor geluidsabsorptie en -isolatie aangebracht. Bovendien is het ook sociaal geaccepteerd dat kinderen luidruchtig zijn doordat ze levendig en vol energie zijn. De leidsters vinden over het algemeen ook niet dat kinderen gedwongen moete worden om stil te zijn.

Daardoor is de omgeving van de kleuterschool vaak luidruchtig. Aan de andere kant vereisen de normen in sommige landen akoestische prestaties die gelijk zijn aan of beter zijn dan die op basisscholen. Vooral in Duitsland – waar de uitdagingen in het voorschoolse systeem vergelijkbaar zijn met die in Japan – is een manier gevonden om geluidsproblemen aan te pakken door zowel de omgeving als de sociale systemen te verbeteren.

Huidige situatie van de geluidsomgeving in Duitse kleuterscholen


De Duitse standaard (DIN 18041) schrijft sinds 2004 hetzelfde niveau van geluidsabsorptie voor op kleuterscholen als op basisscholen. Daarnaast vereist de DIN 18041 uit 2016 betere akoestische prestaties voor integrale kindcentra. Dit is slechts een standaard en geen regeling. In ons onderzoek zien we echter dat geluidsabsorptie en -isolatie inderdaad goed ingeburgerd zijn. Op het gebied van sociaal beleid is er weliswaar sprake van geluidsproblemen door lawaai van kinderen, maar er bestaat een rechterlijke uitspraak dat "kinderstemmen geen lawaai zijn". Dit besluit heeft wettelijke hervormingen mogelijk gemaakt en garandeert het recht van kinderen om vrij te spelen.
Hoe zit het met de geluidsomgeving op Duitse kleuterscholen met de juiste akoestische prestaties? Ons onderzoek toont aan dat Duitse kinderen doorgaans stiller zijn dan Japanse. Hoewel ze ook hier intensief buiten spelen, was het geluidsniveau bij het spelen in binnenruimtes relatief laag. Het bleek dat een geschikte akoestiek hielp om de vermenging van geluiden te verminderen, waardoor het gegenereerde geluidsniveau lager lag. Bovendien zijn de leidsters zich heel bewust van het omringende geluid.

Wat maakt de Duitse kleuterschool anders?

In Japan zijn leerkrachten nogal terughoudend om kinderstemmen als lawaai te beschouwen en onder controle te houden. Leerkrachten in Duitsland zijn juist van mening dat kinderen hun stemgeluid moeten aanpassen, ookal mogen ze vrij spelen. Ze pasten de geluidsomgeving aan, als reactie op de  kinderen met luidruchtig gedrag, gaven het voorbeeld qua passend gedrag, of verbeterden de akoestische setting van de omgeving. In het klaslokaal zelf stelden de leerkrachten een geluidsabsorberende verbetering voor van ruimtes met een lange nagalmtijd. Dit zijn belangrijke aspecten die in Japan niet werden waargenomen.

Een goede akoestische omgeving verhoogt het bewustzijn van mensen

In Duitsland gaat het om verschillende factoren, zoals de visie van de kinderen, de educatieve filosofie en de rol van de sociale instelling – het is niet alleen een probleem van het systeem. Wij denken echter dat de juiste akoestische omgeving een kans biedt om het bewustzijn van mensen te verbeteren. Toen we in Japan een experiment uitvoerden met de installatie van geluidsabsorberende materialen in het klaslokaal, herkenden de deelnemende leerkrachten in de juiste akoestische omgeving ongewenste geluiden. Ze waren zich bewust van de negatieve effecten op hun activiteiten die de slechte  akoestische omgeving had. En ze zagen het belang in van goede akoestiek. Wij geloven dat dergelijke verbeteringen in het bewustzijn van onderwijskrachten zullen leiden tot een betere onderwijsomgeving. In Japan worden dit jaar akoestische normen voor kleuterscholen bekendgemaakt. Ik hoop dat dit een kans wordt om de akoestische prestaties in Japanse scholen te verbeteren en het bewustzijn van leerkrachten van de akoestische binnenomgeving te vergroten.