Rockfon Mono Acoustic lost akoestische uitdagingen op in nieuwe rechtbank Amsterdam

De nieuwe rechtbank in Amsterdam is een statig en gezagwekkend gebouw. Niet alleen imponeert de buitenkant, ook de binnenkant van het gebouw is indrukwekkend. De nieuwbouw bestaat uit circa 47.250 m2 aan kantoren, zittingszalen, verhoorkamers en ruimtes voor de gehechten. Naast imponeren moet het gerechtsgebouw als hart van de juridische wereld de rechtspraak zo optimaal mogelijk faciliteren. Circa 1200 medewerkers zullen hier dagelijks aan het werk zijn. De publieke ruimtes hebben door hun forse hoogtes een eigen uitstraling en ruimtebeleving. Dit wordt nog versterkt door de imposante glazen en natuurstenen wanden en vloeren. Nadeel van deze harde materialen is wel dat hierdoor een onaangename nagalm en echo kunnen ontstaan. Voor het behoud van de juiste akoestische balans, zijn in verschillende ruimtes de plafonds en wanden voorzien van Rockfon Mono Acoustic panelen.

De nieuwbouw van de rechtbank is in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf door het consortium New Amsterdam Court House (NACH) uitgevoerd. Het is een DBFMO-project dat het hele traject omvat van het ontwerp, de bouw, de financiering, het onderhoud en de exploitatie voor een periode van 30 jaar. Het Rotterdamse architectenbureau KAAN Architecten, ontwerper van de nieuwe rechtbank, is een van de deelnemende partijen aan het consortium NACH. Voor het optimaliseren van de akoestiek kiest KAAN Architecten nadrukkelijk voor het naadloze plafond- en wandsysteem Rockfon Mono Acoustic, ook vanwege de strakke, monolithische uitstraling. Verwol Complete Interieurrealisatie uit Delft plaatste het systeem. Architect Luuk Dietz van KAAN Architecten was als projectleider dagelijks betrokken bij dit project. Hij legt uit dat de nieuwe rechtbank een functioneel, herkenbaar en gezagwekkend gebouw is. “In het gebouw staat het primaire proces rondom de rechtspraak centraal en dit proces moet ongestoord verlopen”, zegt Dietz. “Ondanks de enorme dynamiek van deze rechtbank wil het gebouw aandacht voor een persoonlijke benadering uitstralen.” Gebruikers en bezoekers moeten zich gezien voelen.

Transparant

De rechtbank is niet alleen een indrukwekkend, maar ook een menselijk gebouw, waar veiligheid voorop staat. Het gebouw moet transparant en toegankelijk zijn. Bijzonder aan het ontwerp van het gebouw is dat de publieke foyer aan alle zijden direct aan de gevel van het gebouw ligt. “Deze gevel, die loopt van de begane grond tot aan de derde verdieping, is volledig transparant, waardoor je vanuit de foyer de stad in kunt kijken en vanuit de stad in de foyer kunt kijken”, zegt Dietz. “Het Rockfon Mono Acoustic plafond dient in de transparante foyer eigenlijk als blikvanger, omdat het een naadloos, vlak en fijnkorrelig strak systeem is, waarin allerlei installaties weggewerkt kunnen worden. Daarnaast voldoen deze systemen volledig aan de akoestische eisen waaraan deze hoge, publieke ruimte moet voldoen”, licht Dietz toe. Voor de spraakverstaanbaarheid gelden voor alle ruimtes in het gebouw namelijk strenge eisen voor de nagalmtijd”, zegt Dietz. Ook in verschillende andere ruimtes zijn de Rockfon Mono Acoustic systemen toegepast, zoals in de zittingszalen en in het open werkplein op de vijfde verdieping dat uitkomt op de vergaderzalen, de bibliotheek en het restaurant. “Ook de kleinere zittingszaaltjes waar de gehechten worden binnengebracht en de vide die langs alle kantoorverdiepingen loopt, zijn voorzien van Rockfon Mono Acoustic”, geeft Dietz aan.

Verlaging nagalmtijd

Om de nagalmtijd extra te reduceren zijn in de centrale vide van de foyer ook de wanden met Rockfon Mono Acoustic panelen afgewerkt. “In het hele pand liggen overal harde stenen vloeren, er is veel glas en de wanden zijn over het algemeen ook hard”, zegt Dietz. “De enige oplossing die we in de foyer passend vonden om aan de strenge eisen te voldoen die het Rijksvastgoedbedrijf heeft gesteld, was een dergelijk naadloos plafond- en wandsysteem”, zegt Dietz. In totaal zijn 13.500 m2 Rockfon Mono Acoustic panelen in de nieuwe rechtbank toegepast. “Het mooie aan dit akoestische systeem is dat het een strak, naadloos systeem is dat eruitziet als een gestucte wand of plafond. Nadeel is wel dat je er moeilijk achter kunt komen”, zegt Dietz. Als oplossing hiervoor zijn ronde luiken in het plafond gemaakt, die dezelfde afwerking hebben als de Rockfon Mono Acoustic panelen. “Hierdoor vallen de luiken niet op, ook omdat ze het ritme volgen van de andere componenten van het plafond”, zegt Dietz.

Edgar Belonje, area sales manager voor Rockfon (onderdeel van de ROCKWOOL Group), vindt het gebouw een indrukwekkend referentieproject, vooral ook omdat op grote schaal diverse soorten wanden en plafonds van Rockfon zijn geplaatst. “Alle componenten aan het plafond, zoals sprinklers, speakers en rookmelders zijn in een regelmatig patroon gelegd”, zegt Belonje. Ook tegen de bovenste helft van de wanden in de zittingszalen, enquêtekamers en raadkamers in het gebouw zijn Rockfon Mono Acoustic panelen geplaatst. Daarnaast zijn 12.000 m2 modulaire Rockfon Blanka plafondplaten in diverse kantafwerkingen toegepast. “Deze platen zijn onder andere geplaatst in de zittingszalen, verkeersruimten en het restaurant. Door de verschillende uitvoeringen, van een elegante verdekte X-kant tot een functionele A-kant, te combineren is in elke ruimte de gewenste uitstraling te realiseren met overal hetzelfde extreem witte en matte oppervlak”, zegt Belonje.

Samenwerking

Erwin Verlegh, hoofd calculatie en inkoop bij Verwol Complete Interieurrealisatie, legt uit dat opdrachtgever Rijksvastgoedbedrijf hoge eisen stelt aan de nagalm en geluidsabsorptiewaarden in de verschillende ruimtes van de nieuwe rechtbank. “Voor dit project hebben we vaak in een soort scrumsessies en denktanksessies met KAAN Architecten en Heijmans gespard over de invulling en realisatie van de vele vierkante meters plafond- en wandafwerking, die moeten passen binnen de visie van de architect én het gestelde budget”, zegt Verlegh. “Het ideale aan de design and build-constructie is dat in korte teamverbandsessies met specialisten beslissingen worden genomen, die tot een succesvol eindresultaat leiden.”

Ook Heijmans maakt deel uit van het consortium NACH voor het design, build, finance, maintain en operate traject. Hierin werkt Heijmans samen met Facilicom, waarbij Heijmans voor 90% aandeelhouder is en Facilicom voor 10%. In de exploitatie ligt de verhouding bij beide partijen op fiftyfifty. Bauke van der Goot van Heijmans is procesmanager van het NACH-project. Hij legt uit dat Heijmans voor de komende 30 jaar samen met Facilicom verantwoordelijk is voor het onderhoud aan het gebouw, met name voor de bouwtechnische gebouwonderdelen. “Voor DBFMO-contractvormen zoekt Heijmans de juiste partners om mee samen te werken, zoals gespecialiseerde leveranciers die kennis en ervaring hebben van bepaalde producten.” Van der Goot geeft aan dat Verwol al vroegtijdig aangaf dat de Rockfon Mono Acoustic panelen akoestisch en esthetisch de beste oplossing vormen voor dit ontwerp. “Goede akoestiek is een belangrijk onderdeel in de publieke ruimtes van het gebouw, met name in de zittingszalen, waarvoor de plafond- en wandsystemen fors moeten bijdragen aan de juiste akoestische balans in deze ruimtes”, geeft Van der Goot aan. “Deze akoestische systemen dienen ook als ondergrond voor de kunstwerken van kunstenares Femmy Otten”, zegt Van der Goot. De beelden die zij speciaal voor het gebouw ontwierp, zijn op en aan de wanden van de zittingszalen geplaatst. “Het is een uitdaging om deze kunstwerken aan de muren te bevestigen, maar het systeem leent zich er prima voor”, aldus Van der Goot. Dietz laat weten dat hij de intensieve samenwerking met de bouwpartners van dit project een van de mooiste dingen vindt om te benoemen. “Het gebouw is uiteindelijk tot in alle details zo goed gelukt omdat alle partijen gelijkgestemd zijn. Niet alleen Heijmans, maar ook alle onderaannemers, die als partners meedenken in het bouwproces. Samenwerking met partijen die op één lijn zitten maakt dit tot een geslaagd project”, zegt Dietz.

Vanaf 3 mei 2021 vinden de eerste zittingen plaats in de nieuwe rechtbank in Amsterdam.

Consortium NACH bestaat uit ABT, DVP, Facilicom, Heijmans, KAAN Architecten en Macquarie Capital.